درک چگونگی یاد گرفتن اعداد در دوران کودکی میتواند در کمک به مربیان برای قرار دادن فعالیتهای مختلف برای کودکان پیش دبستانی اهمیت داشته باشد.
کودکان در ابتدای کودکی پنج اصل شمارش را درک میکنند:
- اصل تناظر ۱ به ۱ که میگوید برای هر چیزی که شمارش میشود، فقط یک عدد به کار برده میشود. مثلاً یکی، دو تا، سه تا.
- اصل ترتیب ثابت که میگوید عددها با ترتیب ثابتی شمارش میشوند. مثلاً ۱، ۲، ۳ نه ۳، ۲، ۲.
- اصل عدم وابستگی به ترتیب که میگوید در شمارش تعدادی شی از هر کدام که شروع کنید نتیجه کلی شمارش یکسان خواهد بود.
- اصل عدد اصلی که میگوید آخرین عدد به کار برده شده، مجموع تعداد موارد شمارش شده را نشان میدهد. مثلا اگر ۵ ماده برای شمارش وجود داشته باشد، آخرین عدد ۵ خواهد بود.
- اصل انتزاع که میگوید اصول بالا در مورد همه اشیاء مصداق دارند.
در گذشته اعتقاد بر این بود که درک این اصول به کودکان امکان شمارش میدهد. با وجود این، یافتههای جدیدتر عکس آن را نشان میدهد. کودکان این اصول را از تجربه شمارش به دست میآورند.
وقتی از کودکان خواسته میشود، شش شی را بشمارند، آنهایی که کمتر از سه و نیم سال دارند اعداد را به ترتیب از ۱ تا ۶ میشمارند اما نمیگویند که در مجموع شش شی وجود دارد. به عبارت دیگر به نظر میرسد کودکان در این سن اصل عدد اصلی را درک نمیکنند و یا احتمالاً در کاربرد یا تفسیر آن مشکل دارند.
در پنج سالگی بیشتر کودکان میتوانند تا ۲۰بشمارند و اندازه نسبی اعداد یک تا ۱۰ را میدانند و بعضیها میتوانند جمع و تفریق یک رقمی انجام دهند. کودکان به طور شهودی روشهایی را برای جمع زدن ابداع میکنند. مثلاً جمع زدن از طریق شمارش انگشتان یا با استفاده از اشیای دیگر.
سرعت یادگیری شمارش توسط کودکان تا حدی به نظام عددی فرهنگ آنها بستگی دارد. به طور مثال تا ۳ سالگی که بخش عمده یادگیری اعداد بر شمارش از ۱ تا ۱۰ است، عملکرد کودکان آمریکایی و چینی تقریباً برابر است. بعد از آن در سن ۴ و ۵ سالگی وقتی کودکان آمریکایی اسامی جداگانه اعداد ۱۱ تا ۲۰ را یاد میگیرند، کودکان چینی نظام کارآمدتر زبان خود را میآموزند که مبتنی بر یکان و دهگان است.
بنابراین تعجبی ندارد که کودکان آمریکایی در زمینه عملکرد ریاضی به تدریج از چینیها عقب میمانند و این عقب ماندگی تا موقعی که محاسبه کردن را شروع میکنند ادامه مییابد.
بنابراین بسیار درست است که در سالهای پیش دبستانی فعالیتهایی که برای کودکان طراحی میشود بر مبنای اصول درست و هماهنگ با رشد و رسش ذهنی آنها انجام شود و از دادن ابعاد زیاد و طولانی و دشوار فعالیت جلوگیری شود.