رشد زبانی در کودکان پیش دبستانی

رشد زبانی در انسان‌ها فرایندی است که از مراحل آغازین زندگی شروع می‌شود. نوزادان بدون دانستن هیچ زبانی زندگی‌شان را آغاز می‌کنند ولی در طول ۱۰ ماه می‌توانند آواهای گفتاری را تشخیص دهند و ونگ ونگ کنند. رشد زبانی و کلامی در طول عمر مراحل مختلفی دارد و معمولاً رو به پیشرفت است.

عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند تأثیرات مثبت یا منفی بر رشد زبان کودک داشته باشند. عوامل درونی مثل شنوایی طبیعی، سلامت دستگاه گویایی، حافظه شنوایی، دقت، هوش، نداشتن بیماری مزمن، عدم وجود ضایعات عصبی و برخورداری از تعادل عاطفی است و عوامل بیرونی شامل محبت، پذیرش، امنیت، روابط سالم خانوادگی، داشتن آزادی و عدم ایجاد فشار برای یادگیری و انتظار بیش از حد برای پیشرفت کودک، وقت کافی گذاشتن برای کودک و انتظارات مناسب با استعدادهایش از اوداشتن، تشویق به ابراز احساسات و عقاید شخصی. پژوهش‌های مختلف نشان دادند که رشد تکلم دختران سریع‌تر از پسران است و دختران به طور متوسط کمی پیش از پسران سخن گفتن را آغاز می‌کند.

رشد تکلم کودک رابطه مستقیمی با میزان هوش وی دارد. مطالعات نشان می‌دهد که رشد سریع‌تر تکلم و خزانه قوی واژگان در کودکان تیزهوش بیشتر است. کودکانی که با بزرگسالان معاشرند نسبت به گروه دیگر از نظر رشد کلامی پیشرفته‌ترند و این پیشرفت را هم در تعداد واژگان و هم در ساختار کلامی خود نشان می‌دهند. کودکانی که بیشترین ارتباط را با هم سن و سال‌های خود دارند بیشتر به بازی می‌پردازند و کمتر از گفتگو استفاده می‌کنند. در واقع هر چقدر میزان تشابه کودکان معاشر با یکدیگر بیشتر باشد، رشد کلامی آن‌ها کمتر است. صحبت کردن با بزرگسالان و خواندن کتاب برای کودک می‌تواند رشد زبانی او را افزایش دهد. کیفیت ارتباط والدین با کودک و میزان وقتی که برای او اختصاص می‌دهند و نوع سرگرمی‌هایی که در خانواده برای صرف اوقات فراغت او دارند، در رشد زبانی کودک مؤثر است. وضعیت اقتصادی خانواده و امکاناتی که برای کودک مهیا می‌گردد نیز در سرعت سخن  گفتن و رشد زبانی کودک مؤثر است.

توصیه‌هایی برای والدین و مربیان:

کودکان پیش دبستانی به مهارت‌های متنوعی نیاز دارند که به تقویت زبان و ارتباطات آن ها کمک می‌کند.

این مهارت‌ها شامل شنیدن و فهمیدن و پاسخ دادن به زبان گفتاری دیگران، یادگیری نحوه تولید صداها و کلمات به صورت درست و واضح، گسترش دایره واژگان از طریق یادگیری کلمات جدید و معانی آن‌ها، توانایی ساختن جملات ساده و درک ساختارهای گرامری پایه، توانایی برقراری ارتباط با دیگران که شامل گوش دادن و پاسخ دادن به صحبت‌های آن‌ها می باشد و توانایی روایت داستان‌ها و تجربیات شخصی به صورت جذاب و خلاقانه، هچنین ارتباط غیر کلامی برای تقویت پیام‌ها، که همه این مهارت‌ها از طریق فعالیت‌های روزمره مثل خواندن کتاب، بازی‌های زبانی، خواندن شعر و سرود، گفتگو با کودکان می‌تواند ایجاد شده و در رشد وی مؤثر باشد.