رشد شناختی در کودکان پیش دبستانی

رشد شناختی کودکان در سنین ۴ تا ۶ سال بسیار پویا است. در این دوره کودک به تدریج توانایی‌های شناختی خود را توسعه می‌دهد و قادر به انجام فعالیت‌های فکری پیچیده‌تر می‌شود. برای تقویت رشد شناختی باید از مجموعه مهارت‌ها و فعالیت‌های آموزشی استفاده کرد. کودک در این دوره به سرعت دایره واژگان خود را گسترش می‌دهد و توانایی‌های زبانی‌اش بهبود می‌یابد. کم کم قادر می‌شود افکار و احساسات خود را با جزئیات بیشتری بیان کند و جملات پیچیده‌تر و دقیق‌تری بسازد. کودک در این سن شروع به درک مفاهیم منطقی پایه می‌کند هرچند که تفکر وی هنوز به صورت عینی است. او می‌تواند اشیا را بر اساس ویژگی‌هایی مثل رنگ، شکل یا اندازه دسته‌بندی کند. حافظه کودکان در این دوره بهبود می‌یابد و آن‌ها می‌توانند اطلاعات را برای مدت زمان بیشتری در ذهن خود نگه دارند. همچنین توانایی یادآوری و بازگو کردن داستان‌ها یا رویدادها نیز در این سنین تقویت می‌شود. در این دوره کودکان از طریق بازی‌های تخیلی مهارت حل مسئله را تمرین می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از تخیل خود برای ایجاد سناریوهای مختلف استفاده کنند و به روش‌های نوآورانه‌ای برای حل مشکل اقدام کنند.

رشد شناختی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و تجربیات فردی قرار دارد و می‌تواند در هر مرحله از زندگی تغییر کند. رشد شناختی در طول زندگی انسان موضوعی پیچیده و چند بعدی است که نظریات مختلفی در این مورد وجود دارد.

مثلاً در نظریه رشد مداوم گفته می‌شود که رشد شناختی یک فرایند مداوم است و تغییرات در این زمینه در طول زندگی ادامه دارد به عبارت دیگر توانایی‌های شناختی افراد با گذشت زمان و تجربیات جدید تغییر پیدا می‌کند و ممکن است در برخی از موارد بهبود یابد. یا مثلاً نظریه یادگیری اجتماعی تأکید می‌کند که یادگیری و رشد شناختی تحت تأثیر تعاملات اجتماعی و فرهنگی قرار دارد. به عبارت دیگر تعامل با دیگران و محیط می‌تواند به یادگیری و تغییرات شناختی در طول زندگی کمک کند. در کل نظریات مختلف نشان می‌دهد که رشد شناختی فرایندی پویا و پیچیده است که تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی روانی و اجتماعی قرار دارد و در طول زندگی تغییر می‌کند.

توصیه هایی برای مربیان و والدین:

به دلیل تغییرات سریع رشد شناختی در کودکان پیش دبستانی می‌توان برای کمک به پیشرفت  و یادگیری آن‌ها از وسایل کمک آموزشی مثل قصه‌گویی برای کمک به رشد زبانی، تشویق به دسته‌بندی کردن اشیا برای تقویت رشد مفاهیم ریاضی، استفاده از پازل یا کارت‌های حافظه  برای کمک کردن به رشد حافظه کودک و برای کمک به رشد خلاقیت بچه‌ها از بازی‌های تخیلی استفاده کرد.